Yaklaşık 2 ay önce duyduğum bu iddianın, bugüne kadar farklı kanallarda “Test Ederek” doğruluğunun derecesini araştırdım.
Aldığım yanıtlar, tespitler ve edindiğim izlenim ışığında yaptığım değerlendirme sonucunda “Ceyhan’ın Hong Kong benzeri özel statülü ekonomik bir bölge olabileceği” iddiasının ciddiye alınacak kadar önemli olduğunu gördüm.
Peki, İddia Edilen Statü Ne?
Şayet Hükümet seçimden zaferle ayrılırsa hayata geçirilmesi beklenen iddiaya göre, Ceyhan’a (Yumurtalıkta eklenebilir) İngiltere’den Çin’e devredilmesiyle oluşturulan Özel Statülü Bölge konumuna geçirilen Hong Kong gibi özel statü verilecek. Ancak bu statü, Hong Kong’dakine benzese de bazı farklılıklara gidilecek.
Hong Kong Modeli Nedir?
Hong Kong, Birinci Afyon Savaşı (1840-1842) sonucunda varılan Nanking Antlaşması (29 Ağustos 1842) gereği tazminat olarak uzun süreli İngiltere’ye devredilmiş, ardından 1 Temmuz 1898 tarihinde yapılan kira kontratı sonucunda bölge 99 yıllığına İngiltere’ye verilmişti. Hong Kong, tam 156 yıl sonra 1997'de Çin'e iade edilmişti. Ancak devirden önce Hong Kong’un uluslararası finans merkezi konumunun en az 50 yıl daha korunması için hazırlanan deklarasyon 27 Mayıs 1985’te Birleşmiş Milletlerin Sekretaryasında tescil edilmişti.
Buna göre Hong Kong Çin’e bağlı olacaktı. Ama bu yasayla; Uluslararası finans merkezi olması nedeniyle Hong Kong’da yapılan iş ve işlemlerin garanti altına alınması ve yatırımcıların zarar etmesinin önlenmesi amaçlandı. Buna uygun olarak hazırlanan Hong Kong Özel İdare Bölgesinin Temel Kanunu tasarısı, Nisan 1988’de hazırlanmış ve 1 Temmuz 1997’de yürürlüğe girmişti.
Bu yasayla Uluslararası Finans Merkezi olan Hong Kong’un Ekonomik alanlarda var olan özerk yasalarının korunması ve kentte yaşayan farklı ülkelerden insanların hakkı korunmuştu.
Ceyhan’da Ne Olabilir?
Ceyhan’ın özellikle petrol ve petrokimya üzerine etkinliğinin artacağı da hesap edildiğinde Uluslararası Finans Merkezi olabilmesi için avantajları bulunuyor. Ancak bu yeterli değil. Önemli kanunların çıkarılması gerekiyor. İddiaya göre Enerji İhtisas Endüstri Bölgesinin de yer aldığı Ceyhan, "Serbest Bölge" de diyebileceğimiz özel statülü alan olarak belirlenecek. Bu kararla Türkiye’de ekonomik gelişim hedefleniyor.
Bu karar, başta Katar, Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerin para kaynaklarını Ceyhan’a getirmesinin önünü açacak. Bu kararın alınacağı yönünde fikir beyan eden kaynaklarım, iddialarını, Türkiye’deki ekonomik durgunluğu, Dolar sıkıntısını, duraksayan ekonominin yeni bir yöntem ile canlanması gerektiği görüşünü dile getirerek güçlendiriyor.
Şayet Ceyhan, Hong Kong benzeri özel bir statüye kavuşturulursa Adana ve Türkiye için ciddi bir fırsat yaratacağı kesin. Ancak; Özel statünün nasıl yapılacağı, statüyü belirleyen hukuksal boyutun ne olacağı merak konusu.
Şimdilik iddiayı dile getirelim.
Tabi ki, iddianın doğruluğunu ve derecesini öğrenmek için seçimin sonucunu bekleyeceğiz.
Bu arada da iddia sürecindeki konuyu bilmek ve tartışmak bizlere iyi gelebilir.
