Bu kere Mersin ilinin Silifke ilçesine bağlı Kurtuluş Köyü'nde çeltik üreticisi Halil Açıkbaş'ı ziyaret ederek üretim sürecinde yaşadığı sorunları dinledi. Gürer, Türkiye’de çeltik üretiminde ilk olarak Edirne, Samsun, Balıkesir, Bursa, Kırklareli, Kastamonu, Çanakkale, Çorum, Çankırı, Diyarbakır illeri akla gelir. Mersin’de de pirinç yetiştiği çok bilinmez. Ülkemizde pirinçte dışa bağımlılığı bitmesi için bu sürecinde doğru bir planlamaya ve üreticiyi bu işten beklediği geliri sağlamasına bağlı. Çin, Vietnam, Hindistan, Tayland başlıca ithalat yaptığımız ülkeler” dedi.
PİRİNÇ İTHAL EDİYORUZ
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, çeltik üretiminin bu yıl daha iyi göründüğünü belirterek, “Türkiye, pirinçte ürettiği kadar nerede ise yurt dışından ithal etmek durumunda. Oysa çeltikle ilgili üretim alanlarının genişletilmesi ve destek verilmesi bu açığı azaltır. Pirinç arz açığı var ve ciddi ithalat yaptığımız bir ürün.” dedi.
Gürer, “Soframızda farklı yemeklerin yanında pirinç vazgeçemediklerimizden. Özellikle kurufasulye varsa pirinç yemeği de yanından eksik olmaz. Yerli üretim özellikle baldo pirinç tercih edilirse de Osmancık ve Gönen pirinçleri de aranır. Ülkemizde tüketim alışkanlığı yüksek olan pirinç üretildiği kadarda ithal edilmek durumunda kalıyoruz. Su ile yetişme sürecinde doğrudan bağı olan çeltik farklı yörelerde farklı verimlilik ve kalite ile ülkemizde üretiliyor. Bulgur ile rekabet içinde. Artan fiyatlar ile bulgur masalarda daha fazla yer açılmaya başladı” dedi.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, 40 yıldır çeltik üretimi yapan Halil Açıkbaş’a çeltiğin bu yılki durumunu sordu. Üretici Açıkbaş, “Çeltiğimizin durumu iyi ama para ederse. Yabani otlarla mücadele ediyoruz. Görünürde verim güzel olacak gibi. Burası Kurtuluş Köyü, bu köyde yıllardır çeltik yetişir. Ya buğday ya çeltik ile araziyi değerlendiriyoruz. Bir de bizim bu topraklar devlet tarafından elimizden alınma gibi bir durum oldu. Devlet el koydu bu topraklarımıza yani tapulu arazimiz, ecrimisil sebebiyle mahkemeliğiz. 40 senedir burayı ekiyorum. Hayatımı bu toprağa verdim. Liseyi bitirdim 1980 yılında, 80 yılından beri bu tarlada uğraşıyorum. Devlet “elinden alacağım” diyor. Ben hiçbir şey anlamadım. Mahkemeye çıktım, ceza verdiler bize. Ben istinafa yolladım, dava sürüyor. Ben 80 yılından beri çeltik ekerim. 40 yıldır arada bir boş kaldığı zaman oldu ama ya buğday ekiyoruz ya da çeltik ekiyoruz. Çeltikte bu yıl bizim buralarda görüntü iyi. Zararlı otlarla mücadele ediyoruz.” diye konuştu.
Üretim girdilerinde fiyatların artığından dert yanan üretici Halil Açıkbaş, “Çeltikte iki sefer ilaçlama yapıyoruz. Su giderimiz var. Bu yıl çeltikten umudum var ama alım fiyatı iyi olursa. Geçen yıl 18 liraya satmıştık. Biz zarar etmeyelim, kendimizi kurtaralım diye uğraşıyoruz. Bir de bu işin zarar etmesi var. Geçen yıl diyelim dönümünü biçere 500 lira verdik. Su parasını devlet birden yükseltti, bayağı yüksek bir seviye oldu. 500 lira civarında. O da böyle, girdi maliyetleri çok artıyor bizde.” dedi.
Gürer, tarımsal girdi maliyetlerinin TÜİK tarafından %54oranında arttığını, ancak üreticinin zarar etmeden makul bir karla ürününü satış yapmayı beklediğini belirtti.
CHP’li vekil Ömer Fethi Gürer’in çiftçinin para kazanıp kazanmadığını sorması üzerine üretici Açıkbaş, “Bugüne kadar kazanıyorduk. Bugünlerde kazanmıyoruz. Son bir yılda enflasyon artınca girdi maliyetleri fazla olunca gübresi, ilacı, suyu, işçiliği... Bunlar tavan yaptı. Eski mutluluğumuz bitti yani. Kredi kullanmıyorum, kendi imkanlarımla dönmeye çalışıyorum. Parasız yaşıyoruz yani. Şimdi ben emekliyim. 12.500 lira verecekti bana. 12.500 lirayı bile vermedi. 11.800 lira para verdiler. Nasıl olur dedim, bu kadar yatmış dediler. Yani 12.500 lira bile alamıyoruz. Gelir gider dengemiz bozuldu, zar zor yaşıyoruz. Çiftçilik yapıyordum, oradan gelirimle denge sağlıyordum, şimdi ondan da mahrum oluyorum.” diye konuştu.
ÇELTİK ÜRETİCİSİ İYİ FİYAT BEKLİYOR
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, farklı bölgelerde de çeltik üreticileri ile görüştüğünü ve TMO alım fiyatının çiftçiyi enflasyon karşısında koruyan bir fiyat olması istedikleri söylediklerini belirtti. TÜİK’in 2024 yılı 1. tahminine göre çeltik üretiminin Türkiye’de %8,9 artarak 980 bin ton olması beklenmektedir. Üretim artışına rağmen ithale zorunlu ürünlerden pirinç fiyatları dönem dönem artış göstermektedir. Rafta artan fiyat çiftçiye aynı oranda yansımamaktadır. Çeltik üreticileri ürün hasat edilip çiftçi sattıktan sonra tüccara geçince fiyat artıyor. Üretici korunmazsa aracı kazanırsa sonunda olan üretimin gerilemesi, dışa bağımlılığım artması oluyor” dedi.
