Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Adana Milletvekili Dr. Müzeyyen Şevkin, vatandaşların, bankalar ve finans kuruluşlarına olan bireysel kredi ve kredi kartı borçlarının 22 - 29 Kasım arasındaki haftada 83,8 milyar lira daha artarak 3 trilyon 809 milyar lirayla yeni bir rekor kırdığını belirtti.
Varlık yönetim şirketlerine olan borçlar ile TOKİ’ye olan taksitli konut kredisi borçlarıyla birlikte toplam borcun 4 trilyon liraya yaklaştığını kaydeden Dr. Şevkin, “Yüksek enflasyon, hayat pahalılığı, vergi yükü, eğitim harcamaları, ekonomi yönetiminin iş bilmezliği nedeniyle vatandaşlar ezim ezim eziliyor. Ailelerin eğitim harcamalarında da düşüş yaşanıyor” dedi.
22-29 Kasım haftasında vatandaşın bireysel kredilerinin bakiyesinin 25,7 milyar lira artarak ilk kez 2 trilyon lira sınırını aştığını ve 2 trilyon 14 milyar liraya, kredi kartı borç bakiyesinin ise 58,2 milyar lira artarak 1 trilyon 795 milyar çıktığını kaydeden Dr. Şevkin, “Tüketicilerin bankalara olan borçları 2023 yılı sonuna göre 1 trilyon 81 milyar lira (yüzde 39,4 oranında) arttı. Bu dönemde bireysel kredilerin bakiyesi 456 milyar lira, kredi kartı borç bakiyesi ise 625 milyar lira (yüzde 53,4) artış kaydetti. Bankalar ve finans kuruluşlarının tüketicilerden zamanında tahsil edilemediği için icra takibine aldıkları bireysel kredi ve kredi kartı alacakları ise son haftada da 3,4 milyar lira artarak 103,7 milyar liraya kadar tırmandı. Bankalar tarafından icra takibine alınan bireysel kredi ve kredi kartı borçlarında yıl başından bu yana 58,4 milyar liralık (yüzde 128,8 oranında) artış yaşandı. Bankalar zaman zaman bu borçları düşük bir karşılıkla varlık yönetim şirketlerine devrettikleri için gerçek rakam bundan çok daha yüksek seyrediyor. Nitekim varlık yönetim şirketlerinin bu nedenle vatandaşlardan olan alacakları bu yıl 21 milyar lira arttı” dedi.
“KREDİ BORÇLARINDA ARTIŞ YAŞANIYOR”
Yılbaşından bu yana batık kredi kartı borçlarında yüzde 231,5, batık bireysel kredi borçlarında ise yüzde 76,3 oranında artış olduğunu ifade eden Dr. Şevkin, şunları söyledi:
“Faiz oranlarında yaşanan yüksek seyir ve yüksek enflasyon, geliri yeterince artmayan vatandaşların borçlarını geri ödemelerini zorlaştırıyor. Vatandaşlar giderek yeni bir borç krizine giriyor. Merkez Bankasının hazırladığı son Finansal İstikrar Raporuna göre, varlık yönetim şirketlerinin kontrolünde ise 62 milyar liralık batık tüketici kredisi ve kredi kartı alacağı bulunuyor. Dolayısıyla vatandaşların faizleri ve icra masrafları hariç 165,7 milyar lira icralık kredi borcu bulunuyor. Bu arada vatandaşların TOKİ’ye de 70 milyar liralık taksitli konut borcu bulunuyor. Vatandaşların, bankalara, finans kuruluşlarına, varlık yönetim şirketlerine ve TOKİ’ye olan borçlarının toplamı 3 trilyon 941 milyar lirayı buluyor. Bireysel borçlanmanın artmasına ve faiz yükünün büyümesine paralel olarak bankalar ve finans kuruluşlarına borcunu vadesinde ödeyemediği için takibe alınan vatandaşların sayısı da hızla artıyor. Risk Merkezinin verilerine göre bu yılın ilk 10 aylık döneminde 1 milyon 110 bin kişi kredi kartı borcunu, 934 bin 551 kişi de tüketici kredisi borcunu temerrüt süresinin de sonuna kadar ödeyemedikleri için bankalar ve finans kuruluşları tarafından icra takibine alındılar. Hem kredi kartı hem de tüketici kredisi borcu yüzünden takibe alınanlar tek kişi sayıldığında toplam 1 milyon 503 bin kişi bu yılın ilk 10 ayında takibe alındı. Kredi kartı borcu yüzünden takibe alınanların sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 416 bin 247 kişi (yüzde 60), bireysel kredi borcu yüzünden takibe alınanların sayısı 226 bin 100 kişi (yüzde 32) oranında artış kaydetti. Son beş yılda bankalar ve finans kuruluşları tarafından takibe alınan ancak henüz borcunu ödeyememiş olan kişi sayısı ise 2 milyon 468 bin 551’e çıktı. Aynı nedenle varlık yönetim şirketlerinin takibinde ise 2 milyon 94 bin 503 borçlu bulunuyor.”
“EĞİTİM HARCAMASINA DAHA AZ PAY AYRILIYOR”
CHP’li Dr. Şevkin, ailelerin cepten yaptığı eğitim harcamalarının toplam eğitim harcamaları içerisindeki payının yüzde 10’dan yüzde 7,9’a kadar gerilediğini, eğitim harcamalarının enflasyon nedeniyle son yıllarda oldukça yüksek bir hızda artarken, ailelerin çocuklarının eğitimine giderek daha az pay ayırmalarının, yaşanan hayat pahalılığından kaynaklandığını kaydetti. Dr. Şevkin, “Îktidarın iş bilmezliğinin yanı sıra vatandaşın derdiyle dertlenilmeyen bir gerçeklik nedeniyle ekonomi tepetaklak oldu” dedi.